TKDK 18 Aralık 2015 tarihinde IPARD 2 programının ilk çağrısını
yaparak başvuruları almaya başladı. Peki, nedir bu IPARD 2 programı? IPARD 1
var mıydı? Varsa neden IPARD 2 ye ihtiyaç duyuldu?
Türkiye,
Avrupa Birliği'ne adaylık süreci çerçevesinde, AB ile ortaklaşa olarak bazı
projeler yürütmektedir. Katılım
Öncesi Yardım Aracı (Instrument for
Pre-accession Assistance) yani IPA
da bu projelerden bir tanesidir.
Avrupa
Birliği 2007 – 2013 yıllarına ait
bütçe dönemiyle birlikte aday ülkelere sağladığı mali yardım mekanizmasında
değişikliğe gitmiştir. Buna göre aday ve potansiyel aday ülkelere yapılan mali
yardımlar Katılım Öncesi Yardım Aracı
(IPA) adı altında birleştirilmiştir.
Beş bölüm
halinde yapılandırılan IPA, geçiş dönemi ve kurumsal yapılanma desteği yanı
sıra çevre, ulaştırma, bölgesel rekabet, insan kaynakları kalkınması ve kırsal
kalkınma olarak belirlenen yeni alanlarda katılım öncesi mali destek
sağlamaktadır. Ayrıca aday ülkeler, katkı payları kısmen IPA altında finanse
edilmekte olan Birlik Programlarına katılmaya devam etmektedir.
IPA Bileşenleri:
I.
Geçiş Dönemi Desteği ve Kurumsal Yapılanma
II.
Sınır Ötesi İşbirliği
III.
Bölgesel Kalkınma
IV.
İnsan Kaynaklarının Geliştirilmesi
V. Kırsal
Kalkınma (IPARD)
IPA
kapsamında 2007-2013 yılları
itibarıyla ülkelere tahsis edilen fon yaklaşık 9.9 milyar avro tutarındadır. Bu tutarın yaklaşık yarısını
oluşturan 4,8 milyar avro, nüfus ve
yüzölçümü büyüklüğü dikkate alınarak Türkiye
için ayrılmış durumdadır.
İşte IPARD,
bahsettiğimiz bu AB projesi olan IPA'nın 5. yani kırsal kalkınma bileşenini
ifade etmektedir. TKDK kurumu bu 5.
bileşeni devlet adına uygulaması amacıyla kurulmuştur.
IPA-V Kırsal Kalkınma IPARD
Bileşen
kapsamında tarım, hayvancılık, gıda, balıkçılık ve alternatif tarım alanlarında
faaliyet gösteren işletmelere, üretici bireylere, kooperatiflere ve üretici
birliklerine hibe programları aracılığı ile finansman desteği sağlanması
planlanmaktadır.
Söz konusu
hibe programlarının Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ile Tarım ve Kırsal
Kalkınmayı Destekleme Kurumu (TKDK) tarafından, toplam 42 ili kapsayacak
şekilde uygulanması planlanmıştır.
Fonlar,
Türkiye’nin katılım öncesi dönemdeki öncelikleri ve ihtiyaçlarını dikkate
alarak sürdürülebilir kalkınmayı sağlamak üzere, tarımsal işletmeleri Birlik
standartlarına yükseltmeyi amaçlayan Şubat 2008 tarihli Kırsal Kalkınma (IPARD)
Programında saptanan öncelikler çerçevesinde kullandırılmaktadır.
Bu bileşende
fonların kullanımına ilişkin tüm yetki AB tarafından TKDK’ya devredilmiştir. Diğer bileşenlerden farklı olarak bu
bileşenden, kar amacı güden özel ve tüzel kişiler de yararlanabilmektedir.
Kırsal
Kalkınma alanında 2007-2013 yılları
için ayrılması öngörülen bütçe 854,6
milyon avrodur.
Bahsettiğimiz
programın 1. aşaması 2013 yılında sonra ermiştir. 2014 yılından itibaren 2.
dönem başlatılmıştır.
IPA II DÖNEMİ
Katılım
Öncesi Yardım Aracı (IPA)’nın 2014 –
2020 yıllarını kapsayan II. Dönemi de I. Dönemin devamı niteliğinde,
ülkemizin AB müktesebatına uyum ve uygulamasına yönelik kapasitesinin
geliştirilmesi ile ekonomik ve sosyal uyuma yönelik kapasitelerinin
oluşturulması hedefleri çerçevesinde yürütülecektir.
Yeni dönemde
Komisyon tarafından fonların daha etkin kullanımına yönelik olarak sektörel
bir yaklaşım benimsenmiş olup, bu yaklaşım kapsamında IPA’nın I. döneminde
yer alan bileşen bazlı yapı kaldırılarak yeni dönemde finanse
edilmesi öngörülen belirli sektörler ile bu sektörler kapsamındaki
çalışmaları yürütecek sektör sorumlusu kuruluşlar belirlenmiştir.
Programın bu
dönemimde 7 yıllık toplam tahsisatımız 4.453,9 milyar Avro’dur.
2014 - 2020
yılları arasında IPA programı altında yine IPARD 2 dönemi de başlamıştır. 18
Aralık 2015 tarihinde yapılan çağrı da bu programın ikinci döneminin ilk çağrısıdır.